ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ «ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ»

Στην περιοχή της Παλαιομάνινας στην Αιτωλοακαρνανία, παρότι ο αρχαιολογικός χώρος είναι εμφανής και επιβλητικός, ποτέ δεν έγινε συστηματική έρευνα έως το Δεκέμβριο του 2006,  όπου άρχισαν υπό το συντονισμό του ομότιμου καθηγητή κλασσικής αρχαιολογίας κ Βασιλείου Λαμπρινουδάκη, οι πρώτες συστηματικές εργασίες ανασκαφών.  
Το ανασκαφικό έργο, που σταμάτησε περίπου για μια διετία, μετά την εύρεση των κατάλληλων κονδυλίων φαίνεται ότι επανεκκινείται και τα αποτελέσματα αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τους κατοίκους της ευρύτερηςπεριοχής. 

Από τον ίδιο τον καθηγητή κ Λαμπρινουδάκη εξαίρονται τα μείζονος σημασίας αρχαιολογικά ευρήματα, όπως το  τοίχος των 1800 μέτρων  που ξεκινά από τον Αχελώο και φτάνει στην κορυφή του λόφου (ακρόπολη).  Επίσης η κεντρική είσοδος με κατεύθυνση νοτιοανατολική είναι χαρακτηριστική πύλη με καμάρα,  γνωστή ως Αυλόπορτα. Ακολουθούν στο τοίχος δύο είσοδοι, από τις οποίες η μία οδηγεί στην ακρόπολη και ή άλλη θα οδηγούσε στην αρχαία πόλη πάνω στην οποία έχει κτισθεί το σύγχρονο χωριό.  Η χρονολόγηση των παραπάνω δομών εκτιμάται τον 5ο και 60 αιώνα π.Χ. ενώ υπάρχουν ευρήματα που δηλώνουν συνεχή κατοίκηση της περιοχής από τους προϊστορικούς χρόνους.

Το Μάρτιο του 2007 ο καθηγητής κ Λαμπρινουδάκης είχε ανακοινώσει ότι  για την ονομασία της «σημαντικής τειχισμένης αυτής πόλης στην Παλαιομάνινα, ακριβώς επειδή δεν υπήρξε ακόμη συστηματική έρευνα, υπάρχουν διάφορες υποθέσεις». Υπογράμμισε όμως ότι, επικαλούμενος διάφορα επιστημονικά επιχειρήματα, «θεωρούμε πιθανότερο, η τειχισμένη πόλη στην Παλαιομάνινα να είναι η αρχαία Μητρόπολις, ενώ επεσήμανε ότι, όπως προκύπτει από άλλα παλαιότερα ευρήματα, ταφές, επιγραφές και επιτύμβια του 8ου και του 6ου αιώνα, ο τόπος φαίνεται ότι κατοικήθηκε από πολύ νωρίς».

Για την αρχαία Μητρόπολις ή Ματρόπολις  γνωρίζουμε ότι ήταν μια σημαντική ακαρνανική πόλη που συνόρευε με εκείνη των Οινιάδων και το οικιστικό της κέντρο, βρισκόταν κοντά στον Αχελώο.  Σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή Νικόλαο Φαρκάλα «Η πόλη, γνωστή ως Ματρόπολης ή Μητρόπολης, αναγνωρίζεται πειστικά από τον Kirsten στα ερείπια κοντά στην Παλαιομάνινα. Ο Klaffenbach όμως κατόπιν (IG IX 1. 2 σ. XXII) επανήλθε στην παλιότερη άποψη ότι πρέπει να αναγνωρισθεί σε εκείνα κοντά στη Ρίγανη, βορειότερα, χωρίς να πείσει.... Η αιτία είναι ότι αναζητούν στο, νοτιότερο, οχυρό της Παλαιομάνινας τη Σαυρία που Οχύρωσαν στα 314 οι φυγάδες Οινιάδες, σκεπτόμενοι ότι εκείνοι να είχαν επιλέξει χώρο κοντινό προς την πατρίδα τους (Διοδ. 19 67.3-5). Όμως στα χέρια των Αιτωλών δεν βρισκόταν βέβαια μόνο η πόλη των Οινιάδων, αλλά και η χώρα τους. Επομένως οι φυγάδες θα πρέπει να συγκεντρώθηκαν έτσι κι αλλιώς στη χώρα άλλης ακαρνανικής πόλης. Εξάλλου αν αναγνωρίσουμε τη Ματρόπολη στη Ρίγανη όχι μόνο θα πρέπει να υποθέσουμε τεράστια έκταση της χώρας των Ματροπολιτών  ή/και των Οινιάδων, αφού οι δύο πόλεις είναι υστερότερα όμορες (IG IX 1.1 3β σ. 3 π.) – η χώρα της πόλης που βρισκόταν στη Ρίγανη θα έφτανε ως τη θάλασσα!- αλλά και δεν μπορούμε να βρούμε την ενταύθεν του Αχελώου χώρα των Δηριέων που ήταν γείτονες των Στρατιών και στην περίπτωση εκείνη είχαν συγκεντρωθεί πέραν του Αχελώου, στην Αγραία και ειδικότερα στο Αγρίνιο. ........ 
 Εκτός από τη συνθήκη καθορισμού των συνόρων με τους Οινιάδες που αναφέραμε πιο πάνω, σε εποχή που και οι δύο πόλεις ήταν αιτωλικές, για τη Ματρόπολη μαθαίνουμε ότι το 219, και ενώ ήταν αιτωλική, επιτέθηκε εναντίον της ο Φίλιππος Ε΄ της Μακεδονίας, κατέλαβε την πόλη, χωρίς όμως να μπορέσει να εκπορθήσει και την οχυρή ακρόπολη. Φαίνεται ότι αμέσως μετά οι Αιτωλοί οχύρωσαν και την κάτω πόλη». Ενημερωτικά και εξαιτίας και της επικαιρότητας αναφέρουμε ότι τελικά ο Φίλιππος ο Ε΄ πεθαίνει το 179 π.Χ. στην Αμφίπολη, αφού εκτέλεσε με το πρόσχημα της προδοσίας το γιό του Δημήτριο,  αφήνοντας στο θρόνο το γιο του Περσέα, τελευταίο βασιλιά της Μακεδονίας.